Wanneer iemand overlijdt, komt er in het begin vaak een golf van verdriet over je heen. Alles is rauw en pijnlijk. Je zoekt naar houvast, probeert overeind te blijven en regelt honderd praktische dingen. En langzaam, heel langzaam, lijkt het leven weer een beetje kleur te krijgen.
Je merkt dat je vaker kunt lachen. Dat je de draad weer oppakt. Misschien zelfs dat anderen tegen je zeggen: “Wat fijn dat je weer zo goed gaat.”
En dan gebeurt het. Ineens, maanden of soms jaren later, slaat het gemis opnieuw in alle hevigheid toe. Een liedje op de radio, een geur in de supermarkt, een feestdag of een onverwachte herinnering kan je volledig overspoelen. Je tranen komen terug, de pijn voelt weer vers. Dit fenomeen noemen we de tweede rouwgolf.
Waarom het je zo kan overvallen
Veel mensen schrikken van zo’n tweede golf. Ze denken: “Ga ik dan achteruit? Ben ik terug bij af?”
Maar dit is niet het geval. Rouw verloopt niet in rechte lijnen. Het is eerder als een zee met golven: soms rustig, soms woest, altijd in beweging. In het begin zijn de golven hoog en onafgebroken. Later lijken ze kleiner en draaglijker, maar dat betekent niet dat de zee stil is. Op onverwachte momenten kan er weer een hoge golf op je afkomen.
En dat is normaal. Het zegt niets over zwakte of “niet verder zijn”. Het zegt iets over liefde en verbondenheid.
Waarom verdriet later terugkomt
- OverlevingsstandIn de eerste periode sta je vaak op “overleven”. Je kunt simpelweg niet al het verdriet in één keer voelen. Je lichaam en geest doseren om je overeind te houden. Pas later, als er meer rust komt, komt er ruimte voor diepere lagen van rouw.
- Nieuwe confrontatiesHet leven gaat door. Elke nieuwe fase kan laten voelen wat er ontbreekt. Een diploma-uitreiking, een geboorte, een jubileum, een verhuizing – momenten die vreugde brengen, maar ook pijnlijk laten zien dat je dierbare er niet bij is.
- Onverwachte triggersEen geur, een straatnaam, een lied, een foto. Soms is het maar een klein detail dat je opeens helemaal terugbrengt naar “toen”.
Hoe het voelt in de praktijk
- Verdriet dat terugkomt alsof het nooit weg was.
- Een knoop in je maag die je overvalt.
- Het gevoel dat je even niets meer kunt.
Sommigen vinden het beangstigend: “Ik dacht dat ik verder was, maar blijkbaar niet.” Anderen voelen zich schuldig: “Ik zou toch gelukkig moeten zijn, het leven gaat door.”
Maar de waarheid is: dit hoort bij rouw. Het is niet vreemd en het is zeker geen teken dat je gefaald hebt.
Wat je kunt doen tijdens een tweede golf
Het belangrijkste is dat je de golf niet wegdrukt, maar erdoorheen leert bewegen. Dat klinkt groot, maar kan juist in kleine, praktische dingen zitten.
1. Benoem het.
Zeg hardop of schrijf op: “Dit is een nieuwe golf. En dat mag.” Alleen erkennen kan al lucht geven.
2. Schrijf een brief.
Neem een vel papier en schrijf aan je dierbare wat er nu in je leven speelt, wat je voelt en wat je had willen delen. Dit helpt om de golf woorden te geven.
3. Maak een herdenkingshoekje.
Een kaars, een foto, een voorwerp dat je dierbare symboliseert. Een plek waar je even heen kunt als de golf je raakt.
4. Deel het.
Bel of app iemand die je vertrouwt en zeg simpelweg: “Vandaag voelt het zwaar.” Je hoeft geen verklaring te geven. Alleen delen kan opluchten.
5. Plan iets kleins.
Doe iets dat je verbindt: een wandeling, een gerecht koken dat jullie samen aten, een liedje luisteren. Zo krijgt de golf een vorm, in plaats van dat ze ongrijpbaar blijft.
6. Verwacht niet dat het snel over is.
Een golf heeft tijd nodig om uit te rollen. Gun jezelf die ruimte.
Een herkenbaar verhaal
Hanneke verloor haar broer toen ze 19 was. De eerste jaren waren zwaar, maar later leek het beter te gaan. Tot ze tien jaar later zelf kinderen kreeg. “Op het moment dat mijn zoon geboren werd, miste ik mijn broer op een manier die ik nooit eerder had gevoeld. Ik dacht: dit is niet normaal, na al die jaren. Maar nu weet ik dat het gewoon een nieuwe golf was. Het gemis kreeg een nieuwe laag, omdat mijn leven ook een nieuwe laag kreeg.”
Metafoor: de zee
Stel je rouw voor als de zee. In het begin zijn de golven hoog en slaan ze je omver. Later worden ze rustiger, maar de zee blijft altijd bewegen. Soms, op een dag dat je het niet verwacht, komt er weer een grote golf. Niet omdat je terug bij af bent, maar omdat de zee altijd deel blijft van je leven.
De kunst is niet om de golven tegen te houden, maar om te leren drijven.
Reflectievragen
- Wanneer heb ik voor het laatst een golf ervaren die me verraste?
- Welke gebeurtenis, herinnering of trigger zat daaronder?
- Hoe reageerde ik toen: probeerde ik het weg te duwen, of gaf ik ruimte?
- Wat helpt mij om zo’n golf beter te dragen?
De tweede rouwgolf kan voelen alsof je terugvalt, terwijl je dacht dat je “verder” was. Maar het tegendeel is waar. Het is geen achteruitgang, het is een teken dat je rouw met je meegroeit.
Elke golf herinnert je aan de liefde die er was. En hoewel het pijnlijk is, is het ook een manier waarop je verbonden blijft. Niet terug bij af, maar dieper in het leven met je verlies.
10 praktische rituelen bij een tweede rouwgolf
1. Een brief schrijven
Schrijf een brief aan je dierbare over wat je nu meemaakt, wat je voelt of wat je had willen delen. Leg de brief weg, steek hem in een doos of lees hem hardop.
2. Een herinneringsdoos
Bewaar foto’s, kaarten of kleine voorwerpen in een doos. Op moeilijke dagen kun je die erbij pakken. Het geeft houvast om herinneringen tastbaar te hebben.
3. Een kaarsje branden
Heel eenvoudig: steek een kaars aan en zet hem neer bij een foto of symbool van je dierbare. Het is een klein, dagelijks ritueel dat ruimte maakt voor verdriet.
4. Muziekmoment
Zet bewust een liedje op dat bij je dierbare hoort. Laat het je raken. Huil, zing mee of luister stil. Muziek opent vaak een deur die woorden niet vinden.
5. Een wandeling maken
Loop naar een plek die je dierbare dierbaar was – een park, een straat, een plek in de natuur. Wandelen helpt het verdriet letterlijk mee te bewegen.
6. Een gerecht koken
Maak het lievelingsgerecht van je dierbare. Proeven kan herinneringen oproepen, maar ook troost geven. Je haalt als het ware een stukje nabijheid terug in de keuken.
7. Een kalender bijhouden
Noteer belangrijke dagen (verjaardag, sterfdag, feestdagen). Zo weet je dat een golf mogelijk komt, en kun je bewust ruimte maken in plaats van verrast te worden.
8. Een herinneringsboek
Plak foto’s, schrijf herinneringen op of verzamel uitspraken en verhalen van anderen. Op moeilijke dagen kan dit boek een veilige plek zijn om in terug te bladeren.
9. Een symbool dragen
Draag een sieraad, een ring, een sjaal of iets kleins dat je dierbare symboliseert. Het kan helpen om de verbinding letterlijk bij je te voelen.
10. Samen herdenken
Bel een vriend of familielid en deel samen een herinnering. Het kan zo simpel zijn als: “Weet je nog die keer dat…?”Door samen terug te halen, draag je de golf niet alleen.
Een tweede rouwgolf kan heftig en onverwacht zijn, maar met kleine rituelen geef je het verdriet een plek. Je hoeft de golf niet weg te duwen of te beheersen. Het gaat erom dat je ruimte maakt om te voelen en verbonden te blijven – met je dierbare, en met jezelf.
Rouw komt in golven, maar dat betekent niet dat je stil blijft staan. Het betekent dat liefde blijft meebewegen.
Soms kunnen woorden maar een deel vertellen van wat rouw betekent. Muziek kan vaak nog dieper raken, voorbij wat uitleggen mogelijk is. Daarom schreef ik ook een lied over dit thema: de tweede rouwgolf.
Een lied over hoe verdriet onverwacht terug kan keren, niet als terugval maar als teken van blijvende liefde. Je mag het gemis voelen, in al zijn golven, en weten dat je daarin niet alleen bent.
🎵 Luister hier: Als verdriet terugkomt
Wil je meer van mijn liederen beluisteren?
Ga dan naar mijn YouTube-kanaal: Jaap Goedegebuur
Daar vind je meer muziek rondom thema’s als rouw, troost en het leven zelf.